Pracownia Sztuki Społecznej - Warsztaty - Kontynuacja (10-12/2014)

Pracownia Sztuki Społecznej jest interdyscyplinarnym programem edukacji i aktywizacji kulturalnej studentów oraz integracji środowiska artystycznego i naukowego.

Na program pracowni składają się warsztaty artystyczno-badawcze prowadzone przez artystów/animatorów kultury  wspólnie z socjologami, w których udział biorą studenci uniwersytetu. Efektem każdego warsztatu jest poszerzenie wiedzy uczestników na temat wybranego zjawiska/problemu społeczno-kulturowego (m.in. przestrzeń publiczna, pamięć zbiorowa, relacje międzykulturowe) oraz prezentacja tej wiedzy w formie artystycznej.

Program ma na celu zwiększenie uczestnictwa studentów w kulturze artystycznej poprzez stworzenie sytuacji bezpośredniego kontaktu z twórcami i organizatorami kultury oraz połączenie doświadczenia artystycznego i naukowo-badawczego.

Program zakłada także szeroki udział mieszkańców miasta – na różnych etapach i w różnych formach – zbierania informacji, indywidualnych wywiadów, akcji ulicznych, gier społecznych, performansu, pokazów wideo, dyskusji, aktywności w Internecie.

Program opiera sie na założeniu, że uczestnictwo w kulturze artystycznej sprzyja podnoszeniu kompetencji społeczeństwa, rozwijaniu aktywności twórczej obywateli i ich aktywnemu udziałowi także w innych wymiarach życia społecznego i publicznego, a tworzenie warunków wymiany różnych rodzajów ekspresji, wiedzy i perspektyw poznawczych przyczynia się do wzrostu innowacyjności społecznej.

W okresie od marca do czerwca 2014 r. zrealizowana została pierwsza tura warsztatów (Etnografia performatywna, Pamięć zbiorowa i kultura popularna, Co?dziennik kampowy).

Druga tura warsztatów realizowana jest od października 2014 r.

Warsztat 1
Kurs na kulturę
Edukatorki: Anna Danilewicz i Katarzyna Niziołek
Przez trzy miesiące studenci uczestniczą grupowo w różnego rodzaju praktykach kulturowych, w roli odbiorców i twórców kultury: wizyta w muzeum, w galerii sztuki współczesnej, w kinie, w teatrze, wyjście na koncert, udział w warsztatach twórczych lub projekcie artystycznym, publicznej debacie, forum internetowym. Każde z doświadczeń poddawane jest moderowanej grupowej dyskusji, staje się pretekstem do rozmowy na temat sposobu rozumienia przez nich uczestnictwa w kulturze, obszarów i form tego uczestnictwa, jego szans i ograniczeń. Na zakończenie warsztatów uczestnicy organizują otwarte wydarzenie (wystawę, dyskusję lub warsztat), w ramach którego dzielą się swoimi obserwacjami i refleksjami z szerszą publicznością.

Warsztat 2
Gry społeczne
Edukatorzy: Małgorzata Dmochowska, Katarzyna Niziołek, Jan Wyspiański, Mateusz Bielski
Warsztat inspirowany jest grami typu RPG (role-play games), sztuką wspólnotową (community art), dążącą do integracji społecznej, oraz koncepcją sztuki konwersacyjnej (dialogicznej) G. Kestera, która ma kreować sytuacje kontaktu i komunikacji między uczestnikami działania. W ramach warsztatów uczestnicy poznaja różne typy gier (m.in. planszówki, role-play, miejskie) i konteksty grania (edukacyjny, artystyczny, biznesowy, społeczno-integracyjny), a następnie w grupach przygotowują i testują własne projekty gier wybranego typu, by w finale warsztatów zaprezentować je szerokiej publiczności podczas otwartych spotkań.

Warsztaty realizowane są dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.

Edukatorzy:

Anna Danilewicz – menadżerka i animatorka kultury. Od stycznia 2011 roku kierownik Działu Edukacji i Obsługi Wystaw Muzeum Wojska w Białymstoku; wcześniej związana była z Teatrem Dramatycznym w Białymstoku i Gazetą Współczesną. Współpracuje z Association Marcel Hicter pour la Démocratie culturelle z Brukseli oraz z wieloma organizacjami w kraju. Absolwentka Filologii Polskiej na Uniwersytecie w Białymstoku (2004), ukończyła ponadto European Diploma for Cultural Project Management oraz międzynarodowego programu dla operatorów kultury NCK (certyfikowany konsultant NCK w zakresie tworzenia analiz strategicznego rozwoju instytucji kultury). Prowadziła autorskie warsztaty m.in. w ramach Borderland Summer School 2012 i 2013 (Fundacja Pogranicze), Visegrad Summer School 2013, czy Kongresu Kultury Partnerstwa Wschodniego, a także w ramach programu Lato w Teatrze. Koordynatorka i producentka szeregu projektów edukacyjnych, artystycznych, społecznych, w tym m.in. Ogólnopolskiego Konkursu Małych Form Dramaturgicznych 123, Misja życia Białystok CALM, Kulturowe Mosty, Dzień Otwartych Drzwi, Sezon 1938/1948/2008, HIT Historia i Teatr, Wyrwa w pamięci, Bacpack History. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2013 roku w dziedzinie zarządzania i animacji kultury.

Jan Wyspiański –  znany także jako Johnny Uraner, wokalista punkowej grupy Uran, DJ, animator kultury, organizator Dni Kultury Ulicy (2010), pomysłodawca i koordynator spotkań z grami planszowymi o nazwie Planszówki Johnnego. Aktywny uczestnik klubu LARP-owego Żywia. Zaangażowany w działalność kulturalną na wielu polach. W tym roku współpracował m.in. przy Original Source Up To Date Festival oraz Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych ŻubrOFFka. Jako DJ i kompozytor muzyki elektronicznej uczestniczył w projektach Fundacji UwB „Kultura wielu głosów” (2011) oraz „Południce/Elektronice” (2012).

Małgorzata Dmochowska – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Autorka książki Nowe wspólnoty na przełomie XX i XXI wieku. Między Platonem Amwayem a Trollami (2012), w której przygląda się m.in. graczom RPG. Publikowała w wielu monografiach oraz takich czasopismach, jak: ASK czy Homo Ludens. Współwłaścicielka firmy MDM Badania i Gry Społeczne: http://www.mdm-badania.pl/. Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Polskiego Towarzystwa Badania Gier, a od 2013 r. prezes Fundacji Dojrzali. Między Pokoleniami. Współorganizatorka praktyk studenckich (2002-2007), konsultantka wielu projektów metodologicznych, m.in. Styl życia młodzieży Białegostoku a zdrowie (2005), organizator i twórca wielu badań ewaluacyjnych. Uczestniczka grantu badawczego Style działań organizacji pozarządowych, realizowanego pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Glińskiego (2007-2008, IFiS PAN). Koordynowała i prowadziła liczne projekty badawcze: społeczne, marketingowe i edukacyjne.

Wybrane publikacje:
•    Dmochowska M., Masłowiecka A. 2013, Gra jako narzędzie kształtowania kompetencji emocjonalnych u uczniów, „Homo Ludens” [w procesie wydawniczym],
•    Dmochowska M., Masłowiecka A. 2013, Niepełnosprawny – taki sam czy inny? Fotografia jako forma samoopisu osób niepełnosprawnych intelektualnie, „Pogranicze. Studia społeczne” [w procesie wydawniczym],
•    Dmochowska M. 2012, Nowe wspólnoty na przełomie XX i XXI wieku. Między Platonem Amwayem a Trollami, Warszawa, IFiS PAN,
•    Dmochowska M. 2010. Wspólnoty – fundamenty czy fasady polskiej struktury. w: P. Gliński, I. Sadowski, A. Zawistowska (red.), Kulturowe aspekty struktury społecznej, Warszawa, IFiS PAN,
•    Dmochowska M. 2009. Kondycja wspólnot w Polsce po transformacji ustrojowej. w: J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, M. Sobecki. (red.), Wspólnoty z perspektywy edukacji międzykulturowej, Białystok, Trans Humana,
•    Dmochowska M. 2003, Pije Kuba do Jakuba… Analiza etykiet tanich win, w: K. Olechnicki (red.), Obrazy w działaniu. Studia z socjologii i antropologii obrazu, Toruń, UMK.

Katarzyna Niziołek – inicjatorka i koordynatorka Pracowni Sztuki Społecznej, pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Przygotowuje rozprawę doktorską pt. Sztuka społeczna. Obywatelski wymiar działań społeczno-artystycznych pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Glińskiego i realizuje promotorski projekt badawczy Sztuka społeczna w Polsce. Badanie jakościowe finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (2011–2013). Stypendystka The Clifford & Mary Corbridge Trust (University of Cambridge, 2009) i Podlaskiego Funduszu Stypendialnego (2012/13). Publikowała m.in. w "Pograniczu", "Trzecim Sektorze", "Przeglądzie Socjologii Jakościowej", "Dekadzie Literackiej" i "Limes. Cultural Regionalistics". Od 2005 r. pracuje społecznie na rzecz Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku (od 2008 r. jako jej prezes). Jest także członkinią Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz European Sociological Association. Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury, edukacji nieformalnej oraz popularyzacji lokalnej historii i dziedzictwa kulturowego. Współtworzyła m.in. Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku oraz realizowała projekty poświęcone architekturze czasów PRL-u i przemianom postpeerelowskich przestrzeni miejskich: "Ładniej? PRL w przestrzeni miasta", "35 lat później" i "Białostocka architektura modernizmu". Autorka warsztatów, m.in. w ramach projektów "Kot(d) dla tolerancji" (Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku), "Jestem stąd. Polska wielu narodów" (Stowarzyszenie Centrum Polsko-Niemieckie w Krakowie i Dom Anny Frank w Amsterdamie), "Byliśmy tu" (Muzeum Podlaskie w Białymstoku), a także "Żyjemy razem" i "Patrz – człowiek" (Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku). Współpracuje z licznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami kultury, m.in. z Białostockim Ośrodkiem Kultury w ramach programów Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej i Akademia Planete+ Doc. W 2009 r. została nagrodzona przez białostocką redakcję Gazety Wyborczej w akcji Przystanek Młodzi – za dyskusje o wielokulturowości i tolerancji oraz za działania na rzecz historii lokalnej.

Wybrane publikacje:
•    Niziołek K. 2013, Tak wygląda demokracja: sztuka społeczna jako środek obywatelskiej partycypacji, w: K. Sztop-Rutkowska, A. Maszkowska (red.), Decyzje bliższe ludziom – partycypacja obywatelska w Polsce, Białystok, SocLab.
•    Niziołek K. 2013, Koalicja modraszków, czyli artystyczne wytwarzanie obywatelskości, w: M. Niedośpiał, A. Rostkowska (red.), Rezerwat miasto, Kraków, Bunkier Sztuki (praca zbiorowa towarzysząca retrospektywnej wystawie Cecylii Malik pod tym samym tytułem),
•    Niziołek K. 2012, Miejskie „laboratorium” wielokulturowości. Socjologiczno-fotograficzna próba obserwacji relacji międzykulturowych w przestrzeni publicznej Białegostoku, „Pogranicze. Studia społeczne”, nr 20, strony 67-106,
•    Niziołek K. 2012, Pomnik, instalacja, działanie... Trajektorie sztuki publicznej w posttransformacyjnej Polsce, „Dekada Literacka”, nr 2-3, strony 31-41,
•    Niziołek K. 2011, Sztuka społeczna: w stronę bardziej spontanicznego uczestnictwa obywatelskiego, w: W. Misztal, A. Kościański (red.), Rozdroża praktyki i idei społeczeństwa obywatelskiego, strony 133-153,
•    Niziołek K. 2011, Odzyskać epokę. Społeczne i artystyczne przetwarzanie pamięci czasów PRL u, w: M. Białous, J. Dąbrowska, K. Niziołek, M. Skowrońska (red.), Wywołać PRL. Od fotografii do opisu epoki, Białystok, Fundacja UwB, strony 7-29,
•    Niziołek K. 2011, Edukacja międzykulturowa poprzez sztukę, „Pogranicze. Studia społeczne”, nr 17, cz.1, strony 149-163,
•    Niziołek K. 2011, One world, many peoples. Towards art for multiculturalism, „Pogranicze. Studia społeczne”, nr 18, strony 156-179,
•    Niziołek K. 2011, Fotografia uczestnicząca. Od jakościowych badań światów społecznych do interwencji socjologicznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 7, nr 1, strony 22-41,
•    Niziołek K. 2010, Partycypacja społeczna. Białostockie doświadczenia w obszarze polityki kulturalnej na przykładzie starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, „Animacja Życia Publicznego. Zeszyty Centrum Badań Społeczności i Polityk Lokalnych”, nr 3, strony 54-56,
•    Niziołek K. 2010, Art and Civil Society: From Protest to Cooperation, “Limes. Cultural Regionalistics”, t. 3, nr 2, strony 145-160,
•    Niziołek K. 2009, Sztuka jako enklawa aktywności obywatelskiej, w: L. Gołdyka, I. Machaj (red.), Enklawy życia społecznego. Kontynuacje, Szczecin, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, strony 209-225,
•    Niziołek K. 2009, Publiczna, zaangażowana, społecznościowa? O sztuce jako formie aktywności obywatelskiej, „Trzeci Sektor”, nr 19, strony 28-37,
•    Niziołek K. 2009, Sztuka społeczna jako narzędzie budowania kapitału społecznego. Przykład lokalnego projektu obywatelskiego „Nasz świat w 36 klatkach”, w: U. Abłażewicz-Górnika et al. (red.), Kapitały społeczne i kulturowe miast środkowoeuropejskich i wschodnioeuropejskich pograniczy, Białystok, Uniwersytet w Białymstoku, strony 369-390,
•    Niziołek K. 2008, Białystok – miasto pogranicza, miasto wielokulturowe. w: K. Czyżewski (red.), Warto zapytać o kulturę 3. Obcy, inny, swój, Białystok-Sejny, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”, strony 94-115,
•    Niziołek K. 2008, Sztuka i aktywność obywatelska, w: A Kościański, W. Misztal (red.). Społeczeństwo obywatelskie. Między ideą a praktyką, Warszawa, Wyd. IFiS PAN, strony 235-265.