Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku

W lutym 2009 r. nakładem Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się publikacja podsumowująca projekt „Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku” pt. „Historia, pamięć, tolerancja. Nauczanie o wielokulturowości i lokalnej historii” pod redakcją Katarzyny Niziołek i Radosława Poczykowskiego, ze wstępem prof. Jerzego Nikitorowicza.

 

Książka jest zbiorem inspiracji, podpowiedzi i opisów dobrych praktyk, skierowanym do nauczycieli. Zawarte w niej scenariusze lekcji i zajęć pozalekcyjnych (warsztatów, projektów, gier itp.) zostały dodatkowo wzbogacone licznymi fotografiami z realizacji projektu „Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku” i innych działań prowadzonych przez Fundację UwB i jej partnerów.

 

W rozdziale pierwszym („Inspiracje”) znajdziemy artykuły poświęcone zagadnieniom aktywności obywatelskiej, wielokulturowości i pamięci społecznej, stanowiące tło dla proponowanych w dalszej części aktywności (warsztatów, lekcji, projektów itp.):
* K. Niziołek: Wielokulturowość Białegostoku i społeczna aktywność obywatelska;
* T. Kasprzak: Wielokulturowość i tolerancja w edukacji – założenia a praktyka;
* K. Sztop-Rutkowska: Dylematy i wyzwania (nie tylko polskie, nie tylko białostockie) związane z wielokulturowością;
* M. Anchimowicz: Dlaczego pamiętanie o przeszłości jest dziś ważne?;
* R. Poczykowski: Pytania, których nie zdążyłem zadać mojemu dziadkowi. Rzecz o pamięci, wyobraźni i historii mówionej.

 

Rozdział drugi („Podpowiedzi”) dzieli się na trzy części zatytułowane: „Dziedzictwo białostockich Żydów”, „Społeczna pamięć o przeszłości” i „Tolerancja i wielokulturowość”. W każdej z nich znajdują się propozycje aktywności do wykorzystania przez nauczycieli w szkole lub w ramach zajęć pozaszkolnych:
Dziedzictwo białostockich Żydów:
* R. Poczykowski, K. Niziołek: Wehikuł czasu. Warsztat historyczno-plastyczny;
* K. Niziołek: Zagadki fotograficzne. Wspólna wyprawa w teren lub zadanie domowe w formie konkursu;
* K. Niziołek: Ulica jak malowana. Warsztat historyczno-plastyczny;
* M. Sokołowski: Wędrówka śladami wspomnień Felicji Nowak. Warsztat terenowy;
* K. Sztop-Rutkowska: Budujemy synagogę. Nauka poprzez zabawę;
* A. Fiedoruk: Kuchnia żydowska. Warsztat edukacyjno-kulinarny;
* R. Poczykowski: Biały Express. Szkic gry terenowej;
Społeczna pamięć o przeszłości:
* R. Poczykowski, K. Niziołek: Reportaże z przeszłości. Warsztat edukacyjno-historyczny;
* A. J. Kloza: Jak przetworzyć wywiad w formę literacką? Lekcja języka polskiego;
* R. Poczykowski: Kartografowie pamięci. Warsztat edukacyjno-historyczny;
* R. Poczykowski: Przeszłość jako przygoda. Warsztat badawczy dla grupy wielonarodowej;
* A. Buchowska: Pogrom in Kielce. Lekcja języka angielskiego;
Tolerancja i wielokulturowość:
* K. Niziołek: Co nas łączy/ co nas rożni? Projekt integracyjno-fotograficzny dla grupy wielonarodowej;
* K. Niziołek, M. Anchimowicz: Różnice, stereotypy, tolerancja. Całodniowy warsztat z zakresu edukacji międzykulturowej;
* A. Drabiuk: Tolerancja, czyli czasami dobrze być innym. Warsztat;
* A. Buchowska: The Young Casualties. Lekcja języka angielskiego.

 

W rozdziale trzecim („Dobre praktyki”), z intencją zaprezentowania wartościowych działań poświęconych popularyzacji wiedzy na temat historii i kultury polskich Żydów, opisano takie projekty, jak: Złota Macewa, Supełek – chronimy pamięć naszego miasteczka i Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku oraz działania kół: Judaica z I Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku, prowadzonego przez Annę Buchowską (m.in. Opowieści chanukowe, Syrena) i Pamięć z VI Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku, prowadzonego przez Annę Klozę (m.in. Nie chcę pamiętać, nie mogę zapomnieć, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata).

 

Publikację wieńczą: tekst prof. Edmunda Dmitrówa („Moje białostockie niepamiętanie”) i rozmowa z prof. Andrzejem Sadowskim zatytułowana „Wykorzystać wielokulturowość”, którą specjalnie na potrzeby publikacji przeprowadziła Katarzyna Niziołek.

Książka została wydana dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.