Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku

Apel w sprawie Centrum im. Ludwika Zamenhofa

Fundacja UwB współpracuje z Centrum im. Ludwika Zamenhofa od początku działania tej instytucji. W ciągu tych kilku lat realizowaliśmy wspólne projekty, organizowaliśmy spotkania, dyskusje, wystawy, gry, warsztaty. Wobec planów likwidacji CLZ jako odrębnej instytucji kultury, dr Katarzyna Niziołek – prezes i dr Anna Młynarczuk-Sokołowska – wiceprezes Zarządu Fundacji, wraz z innymi przedstawicielami środowiska akademickiego, wystosowały dziś do Prezydenta i Radnych Miasta Białegostoku apel o utrzymanie odrębności instytucjonalnej Centrum im. Ludwika Zamenhofa.

Białystok, 22 kwietnia 2016 r.

Szanowny Pan
dr hab. Tadeusz Truskolaski
Prezydent Miasta Białegostoku

oraz

Radne i Radni Miasta Białegostoku

Szanowny Panie Prezydencie,
Szanowni Radni i Radne,

Zwracamy się do Państwa, jako osoby od lat aktywnie działające w sferze kultury i na rzecz społeczności Białegostoku, którym zależy na rozwoju kulturalnym naszego miasta i dobru jego mieszkańców, z apelem o utrzymanie odrębności instytucjonalnej Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku. Jest to bowiem instytucja, która pozytywnie wyróżnia się zarówno profilem prowadzonej działalności, zorientowanej na szeroko rozumianą wielokulturowość, jak też otwarciem na współpracę ze środowiskiem akademickim, organizacjami pozarządowymi, niezależnymi twórcami i po prostu mieszkańcami miasta. W naszej ocenie, planowana likwidacja odrębności CLZ spowoduje nie tylko zubożenie oferty kulturalnej, do jakiej mają dostęp białostoczanie, ale również częściową utratę wypracowanych przez tę instytucję kapitałów – społecznego i kulturowego.

W ciągu niespełna siedmiu lat swego istnienia CLZ na trwałe wpisało się w pejzaż kulturalny Białegostoku, wnosząc do niego nowe jakości i poszerzając dostęp do kultury mieszkańców miasta. Dzięki zaangażowaniu pracowników Centrum, ich innowacyjnym pomysłom, a niejednokrotnie także owocnej współpracy z akademikami, społecznikami i organizacjami kulturalnymi, odbyło się tam wiele wartościowych imprez: wystaw, spotkań, warsztatów, przygotowano wiele cennych publikacji i materiałów edukacyjnych, które poszerzają wiedzę mieszkańców Białegostoku i Podlasia, nie tylko tych najmłodszych, na temat regionu, jego przeszłości i bogactwa. Na uwagę zasługują też długofalowe inicjatywy CLZ, takie jak Mediateka, a w jej ramach Archiwum Historii Mówionej – bezcenny dokument dziejów naszego miasta, czy wielotomowa publikacja poświęcona historycznej dzielnicy Bojary i jej mieszkańcom.

Ponadto podkreślić należy, że od początku swego istnienia CLZ aktywnie przyczynia się do krzewienia postawy otwartości na zróżnicowanie kulturowe, religijne i etniczne, co – zwłaszcza w świetle problemów, z jakimi boryka się dziś Białystok, Polska i świat – wydaje się nie do przecenienia; radzenie sobie z odmiennością kulturową jest bowiem jednym z najważniejszych wyzwań społecznych naszych czasów. CLZ nie tylko kultywuje ideę otwartości, dialogu i pokoju, przyświecającą jego patronowi, Ludwikowi Zamenhofowi, ale także „tłumaczy” ją na współczesne realia, zarówno na płaszczyźnie edukacji, jak też literatury, muzyki czy sztuk wizualnych. Wydaje się, że właśnie takie działania – zorientowane na budowanie „żywego” pomnika, wcielanie postaw i wartości związanych z językiem esperanto, stojących u genezy jego powstania – są najlepszą formą promowania postaci Zamenhofa i jego spuścizny.

Na koniec pragniemy zauważyć, że w kontekście nasilających się w Europie, w Polsce i w Białymstoku nastrojów ksenofobicznych, likwidacja odrębności CLZ, szczególnie wobec wskazanych wyżej zasług tej instytucji, może być interpretowana jako próba odgórnego ograniczenia działań propagujących wielokulturowość i poszanowanie inności. Nasze zaniepokojenie budzi także szukanie oszczędności w obrębie, i tak niedofinansowanej, sfery działalności kulturalnej. Jako mieszkańcy miasta, apelujemy więc do Państwa o poszanowanie autonomii i dorobku instytucji, która dzięki niezależności własnych działań i trosce o poziom realizowanych projektów, wypracowała swoją dobrą markę, jak też wsparcie dla kultury, będącej jednym z ważniejszych bogactw współtworzących potencjał rozwojowy Białegostoku.

Mamy nadzieję, że głosy płynące ze środowiska akademickiego Białegostoku zostaną wzięte pod uwagę, naszym zdaniem bowiem obecnie bardzo potrzebne jest działanie ponad podziałami na rzecz kultywowania i ochrony kodeksu wartości podstawowych miasta, tj. jego historycznej i współczesnej wielokulturowości. Z mapy Białegostoku nie może zniknąć placówka, której nazwa współtworzy lokalny kanon miejsc-symboli tożsamościowych.

Z poważaniem,

dr hab. Danuta Zawadzka
dr Katarzyna Niziołek
dr Katarzyna Sawicka-Mierzyńska
dr hab. Jolanta Sztachelska
dr hab. Marek Kochanowski
dr Maciej Białous
dr Anna Młynarczuk-Sokołowska
dr Katarzyna Sztop-Rutkowska
mgr Małgorzata Skowrońska