Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku

„Budujemy nowy dom” – śpiewał w PRL-u Chór Czejanda, wzywając do czynów społecznych przy odbudowie zburzonych podczas wojny polskich miast. Parafrazując to socjalistyczne zawołanie, 6 listopada proponujemy wspólnie zaintonować inne – „rozbieramy stary dom”. W tym miesiącu przypada 60. rocznica urodzin Domu Partii, czyli dawnej siedziby Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W listopadzie 1952 r. zaprojektowany przez Stanisława Bukowskiego gmach zajęli partyjni oficjele i funkcjonariusze. 6 listopada 2012 r. Dom Partii zostanie w czynie społecznym rozebrany. Aktu rozebrania dokonają przy technicznej pomocy specjalistów pracownicy i studenci  mieszczących się obecnie w budynku wydziałów historyczno-socjologicznego i filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.

 

 

W Białymstoku budynki stanowiące architektoniczną spuściznę lat 50., 60. i 70. XX w. wciąż nie są w sposób konsekwentny chronione. W efekcie kontrowersyjnych decyzji konserwatorskich całkowicie zaniechano ochrony niektórych obiektów pochodzących z tego okresu, jak stało się to niedawno w przypadku gmachu dawnego Domu Prasy przy ul. Suraskiej. Problem jest jednak szerszy, dotyczy nie tylko decyzji konserwatorskich, ale także sposobu ich realizacji. W ostatnich latach wiele zabytków i dóbr kultury współczesnej zakryły wielkoformatowe zewnętrzne reklamy, wywołując publiczną dyskusję na temat jakości wspólnej przestrzeni wizualnej.

 

Wciąż funkcjonujący w potocznym języku Białostoczan jako „dom partii” socrealistyczny budynek  zajęty w 1990 r. przez uniwersytet stał się – za sprawą prekursorskiej decyzji byłego Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Antoniego Oleksickiego – pierwszym  tego typu obiektem objętym instytucjonalną, konserwatorską ochroną w Polsce! Dzięki zaangażowaniu społeczności uniwersyteckiej wkrótce stanie się pierwszym białostockim zabytkiem historii najnowszej uwolnionym od reklamy.

 

W 60. rocznicę urodzin byłego Domu Partii w porozumieniu z władzami uczelni oraz wydziałów historyczno-socjologicznego i filologicznego Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku organizuje happeningową akcję społeczną ph. „Rozbierzmy Dom Partii wspólnie”. Chcemy rozebrać dawny Dom Partii z przysłaniających go niemal całkowicie banerów reklamowych, chcemy wydobyć jego własny ikonograficzny potencjał, chcemy, by jako doskonały przykład historycznej już architektury mógł stać się wizytówką miasta i uniwersytetu. Mamy też nadzieję, że nasza inicjatywa stanie się inspiracją dla innych.

 

Tytuł akcji – „Rozbierzmy Dom Partii wspólnie” – ma także drugie znaczenie. Ma zwracać uwagę Białostoczan na problem niszczenia PRL-owskich, socrealistycznych i modernistycznych budowli oraz potrzebę ich ochrony, której niezbędnym warunkiem jest społeczna świadomość ich historycznej, architektonicznej i kulturowej wartości. To jak popeerelowskie budowle zniosą próbę czasu i czy będą służyć rozwijaniu wiedzy, pamięci i świadomości historycznej kolejnych pokoleń mieszkańców Białegostoku, zależy nie tylko od konserwatorów zabytków, ale także od nas.

 

Rozbieranie Domu Partii potrwa około dwóch godzin. Finał przewidziany jest na godzinę 14.15.