Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku
Petycja w sprawie ochrony budynku przy ul. Suraskiej 1
Zachęceni niedawną skuteczną akcją ratowania budynku białostockiej chłodni - w ciągu miesiąca udało nam się zebrać ponad 150 podpisów w tej sprawie - podnosimy kolejny ważny apel. Jako organizacja działająca na rzecz zachowania i popularyzacji dziedzictwa kulturowego miasta, m.in. obiektów pochodzących z czasów PRL-u, domagamy się konserwatorskiej ochrony socmodernistycznego budynku przy ul. Suraskiej 1.
Petycję w tej sprawie można podpisać drogą elektroniczną tutaj:
Budynek przy ul. Suraskiej 1 w Białymstoku, usytuowany w pierzei południowej ulicy, pomiędzy budynkiem Delikatesów PSS Społem a gmachem sądów, został wzniesiony na terenie przedwojennej dzielnicy żydowskiej w 1954 r., według projektu białostockiego architekta Jana Krutula. Ulica nosiła wówczas nazwę Wesołowskiego. Obiekt określany był potocznie Domem Prasy, ponieważ pierwotnie mieściły się w nim redakcje m.in.: dziennika „Gazety Białostockiej (później: „Gazety Współczesnej”), tygodnika białoruskiego „Niwa”, miesięcznika „Kontrasty” i tygodnika „Nasza Wieś”.
18 listopada 1953 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku podjęło uchwałę o zakończeniu do 1955 r. prac budowlanych na tzw. starówce, według szczegółowego projektu planu zagospodarowania obszaru ściśle zabytkowego m. Białegostoku, opracowanego przez architektów Stanisława Bukowskiego i Zenona Filipczuka. Modernistyczny charakter pierzei południowej, wyraźnie odróżniający się od pozostałych pierzei, forsował ówczesny architekt wojewódzki Jan Szurowski.
Zabudowa ulicy Suraskiej, pomimo, że nie znajduje się na terenie strefy ochrony konserwatorskiej, stanowi istotną część oprawy architektonicznej osiemnastowiecznego Rynku Kościuszki i związanych z nim historycznych traktów. Architektura budynku przy ul. Suraskiej 1 skomponowana w duchu socmodernizmu, mimo prostej kubicznej bryły, posiada elementy klasycyzujące, takie jak charakterystyczna attyka w formie tralkowej balustrady, ryzality, zdwojone lizeny, proste gzymsy, porte-fenetry. Pomimo przeprowadzonego w ostatnich latach remontu elewacji, obiekt w dużym stopniu zachował swój pierwotny charakter.
Planowana obecnie nadbudowa (podwyższenie budynku o jedno piętro) nie tylko zmieni kształt samego budynku, pozbawiając go jego walorów historycznych i artystycznych, ale także zaburzy charakter całej południowej pierzei Rynku Kościuszki. Stanowić będzie poważną ingerencję w układzie urbanistycznym tej zabytkowej części miasta. Może też stać się niebezpiecznym precedensem do nadbudowy kolejnych kondygnacji w innych budynkach usytuowanych w sąsiedztwie rynku.
Ponieważ Miejska Komisja Architektoniczno-Urbanistyczna pozytywnie zaopiniowała propozycję nadbudowy budynku przy ul. Suraskiej 1, jedyną szansą na jego zachowanie w obecnym kształcie architektonicznym jest interwencja konserwatora zabytków. Zwracamy się zatem z prośbą do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Andrzeja Nowakowskiego o pilne podjęcie działań idących w kierunku objęcia tego obiektu – należną mu z racji jego walorów historycznych i architektonicznych – ochroną.
18 listopada 1953 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku podjęło uchwałę o zakończeniu do 1955 r. prac budowlanych na tzw. starówce, według szczegółowego projektu planu zagospodarowania obszaru ściśle zabytkowego m. Białegostoku, opracowanego przez architektów Stanisława Bukowskiego i Zenona Filipczuka. Modernistyczny charakter pierzei południowej, wyraźnie odróżniający się od pozostałych pierzei, forsował ówczesny architekt wojewódzki Jan Szurowski.
Zabudowa ulicy Suraskiej, pomimo, że nie znajduje się na terenie strefy ochrony konserwatorskiej, stanowi istotną część oprawy architektonicznej osiemnastowiecznego Rynku Kościuszki i związanych z nim historycznych traktów. Architektura budynku przy ul. Suraskiej 1 skomponowana w duchu socmodernizmu, mimo prostej kubicznej bryły, posiada elementy klasycyzujące, takie jak charakterystyczna attyka w formie tralkowej balustrady, ryzality, zdwojone lizeny, proste gzymsy, porte-fenetry. Pomimo przeprowadzonego w ostatnich latach remontu elewacji, obiekt w dużym stopniu zachował swój pierwotny charakter.
Planowana obecnie nadbudowa (podwyższenie budynku o jedno piętro) nie tylko zmieni kształt samego budynku, pozbawiając go jego walorów historycznych i artystycznych, ale także zaburzy charakter całej południowej pierzei Rynku Kościuszki. Stanowić będzie poważną ingerencję w układzie urbanistycznym tej zabytkowej części miasta. Może też stać się niebezpiecznym precedensem do nadbudowy kolejnych kondygnacji w innych budynkach usytuowanych w sąsiedztwie rynku.
Ponieważ Miejska Komisja Architektoniczno-Urbanistyczna pozytywnie zaopiniowała propozycję nadbudowy budynku przy ul. Suraskiej 1, jedyną szansą na jego zachowanie w obecnym kształcie architektonicznym jest interwencja konserwatora zabytków. Zwracamy się zatem z prośbą do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Andrzeja Nowakowskiego o pilne podjęcie działań idących w kierunku objęcia tego obiektu – należną mu z racji jego walorów historycznych i architektonicznych – ochroną.
Zdjęcia archiwalne ukazujące dawny Dom Prasy można obejrzeć na stronie naszego projektu "Ładniej? PRL w przestrzeni miasta": www.ladniej.uwb.edu.pl.
Białystok, fragment miasta (fot. A. Johann i A. Zborski)
Białystok, fragment miasta (fot. autor nieznany, z kolekcji p. Andrzeja Trzcińskiego)
Rynek Tadeusza Kościuszki (fot. Jan Niziołek)
Ulica Bronisława Wesołowskiego (dziś Suraska) (fot. J. Słudecki)
Ulica Rutkowskiego w głębi Rynek Tadeusza Kościuszki (fot. Z. Małek)
Ulica Marii Skłodowskiej-Curie (fot. J. Wendołowski)
Dane adresowe:
Fundacja UwB
ul. M. Skłodowskiej-Curie 14
15-097 Białystok
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
