Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku

Autorzy książki „Wywołać PRL" zachęcają czytelników, by ćwiczyć pamięć; inicjują grę w przypominanie PRL-u. Jednak próżno szukać w tej grze rozliczania minionej epoki czy  skrupulatnych opisów historycznych. Pełno w niej za to ludzi, słów, duchów, wspomnień i fotografii. Może się Państwo dacie wywołać?

Na spotkanie wokół książki zapraszają autorzy tekstów: Maciej Białous, Justyna Dąbrowska, Katarzyna Niziołek i Małgorzata Skowrońska, Mariusz Olkowski - autor fotografii oraz Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku i Centrum im. Ludwika Zamenhofa.

Podczas spotkania będzie można otrzymać bezpłatny egzemplarz książki.

 

 

Mariusz Olkowski – urodził się 1 lipca 1961 roku w Mońkach, ale od urodzenia mieszkał w Krypnie. W wieku dwunastu lat zainteresował się fotografią. Jego pierwszym i jedynym nauczycielem fotografii był Leon Kitlas, instruktor fotografii w krypnieńskim domu kultury. To właśnie Kitlas zapoznał go z aparatem fotograficznym, ciemnią fotograficzną i podstawami fotoreportażu. Dalsza nauka fotografii była już samokształceniem i podpatrywaniem prac mistrzów. W czasie nauki w liceum zaczął fotografować „ulicę”. W 1981 roku ukończył liceum. Po wojsku, w latach 1983–1990, pracował w „Kurierze Podlaskim” jako laborant i fotoreporter. Później w „Kurierze Porannym”, firmie reklamowej i usługach fotograficznych. Obecnie prowadzi jednoosobową firmę fotograficzną. Pod koniec lat 90. fotoreportaż coraz częściej zaczął zamieniać na fotografię krajobrazową i portretową. Obecnie fotografuje także architekturę. Miał kilka wystaw indywidualnych i zbiorowych, kilkakrotnie był nagradzany w konkursach.

Katarzyna Niziołek – urodzona 1 stycznia 1980 roku w Białymstoku. Pracuje w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie prowadzi zajęcia dydaktyczne i przygotowuje rozprawę doktorską na temat obywatelskich aspektów działań społeczno-artystycznych. Stypendystka The Clifford & Mary Corbridge Trust (University of Cambridge). Jest prezeską Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku i członkinią Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury i edukacji nieformalnej. Współtworzyła między innymi Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku oraz realizowała projekty poświęcone architekturze czasów PRL-u i przemianom postpeerelowskich przestrzeni miejskich: „Ładniej? PRL w przestrzeni miasta” i „35 lat później”. W 2009 roku została nagrodzona w ramach akcji „Przystanek Młodzi” – „za dyskusje o wielokulturowości i tolerancji oraz za działania na rzecz historii lokalnej”.

Justyna Dąbrowska – urodzona w 1981 roku, z wykształcenia socjolog. W okresie studiów współzałożycielka naukowego Koła Antropologii Obrazu w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Pasjonuje się antropologią wizualną, folklorem w kulturze współczesnej oraz szeroko pojętą tematyką Human Relations (HR). Niekiedy oddaje się również filmowaniu; współautorka filmu „Diabelskie Nasienie” nagrodzonego na festiwalu Filmowe Podlasie Atakuje w 2007 roku.

Małgorzata Skowrońska – rocznik 1981, socjolożka i romanistka. Asystentka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Wiceprezeska Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku. Żywo zainteresowana tematyką gender/queer i edukacją antydyskryminacyjną. Pomysłodawczyni i organizatorka cyklu „Spotkania z genderem”. Prywatnie – pasjonatka dobrych dźwięków, wokalistka i gitarzystka.

Maciej Białous – białostoczanin, rocznik 1984. Pamięcią sięga ledwie do schyłku lat 80., ale zajmuje się przeszłością na pełny etat jako pracownik Zakładu Historii Społecznej Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Uczestnik projektów Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku dotyczących pamięci i przeszłości.

 

 

 

Publikacje młodych socjologów – pracowników naukowych i studentów związanych z Instytutem Socjologii Uniwerstytetu w Białymstoku – zawierające wyniki projektów badawczych na temat Białegostoku (i Białostocczyzny) zdążyły już zdobyć dobrą markę w środowisku naukowym, a także popularność w szerokich kręgach czytelników [...]; jednym słowem, od paru dobrych lat dzieje się tu coś ciekawego i pod wieloma względami pożytecznego. [...]
Dlatego też wiadomość o narodzinach nowej książki w tym niewielkim, ale ambitnym i pracowitym kręgu naukowym powitałem z radością, licząc, że nowe dziełko będzie podobnie wartościowe, jak poprzednie, że wspomnę chociażby „Ładniej? PRL w przestrzeni miasta. Białostocka architektura lat 1945-1989" czy „kultowy" już „Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku. Przewodnik historyczny". [...]
Najmocniejszą stroną tej książki jest to, co dotyczy Białegostoku – na tym polu Autorzy posiadają oryginalną wiedzę empiryczną i niemałe doświadczenie badawcze. Jeśli dodać do tego erudycję, której nikomu z tego grona nie brakuje, wyniki są interesujące. [...] Na plus należy policzyć Autorom to, że nie wpadli w arogancki, szyderczo-prześmiewczy ton, jaki cechuje wiele prac na temat historii Polski 1945–1989 i nie próbowali, idąc śladem wcześniejszych publikacji, „rozliczać komuny".

 

 

 

Długo zastanawialiśmy się nad tytułem niniejszej publikacji. W końcu pojawił się pomysł: „Wywołać PRL”. Tytuł wydał nam się adekwatny z kilku powodów. Wywołać można wszakże film, kliszę fotograficzną. Wywołać można też ducha – czasu, epoki, dawnego życia. W końcu wywołać można też kogoś do odpowiedzi – tu odpowiedzi na nurtujące nas pytania o przeszłość udzielają zdjęcia Mariusza Olkowskiego.

Nie jest naszą intencją rozliczenie tamtego czasu, ani jego skrupulatne historyczne opisanie. Nie chcemy potępiać, ani rozśmieszać. Chcemy poruszyć strunę wspomnień i refleksji. Ukazać wieloznaczność i polifoniczność tamtego doświadczenia, w którym tylko w niewielkim stopniu – bo jako dzieci – sami braliśmy udział, a którego małe kawałki Mariusz Olkowski dla nas i kolejnych pokoleń białostoczan zamknął w swoich fotografiach.
Wyłaniający się z kart tej publikacji obraz PRL-u daleki jest od biegunowości: patetyzmu propagandy i absurdu komedii. To obraz „zwykłego życia” uchwyconego w kadrze, zatrzymanego w zapomnianych miejskich przestrzeniach, utrwalonego w językowych dziwolągach, powracającego w anegdotach i legendach. Obraz złożony ze skrawków pamięci i niepamięci, światów zdobytych i porzuconych, ludzi wygranych i przegranych. „Nie, nie, nie, nie, nie, nie, te czasy już nie powtórzą się”.

Proponujemy Czytelnikom ćwiczenie pamięci, zapraszamy do gry w przypominanie PRL-u, odzyskiwanie epoki, wywoływanie fotografii, wspomnień i duchów. Jest to zadanie bez mała ekwilibrystyczne – łatwo tu o utratę równowagi. Nie podejmując go, ryzykujemy jednak, że utracimy coś jeszcze. Otwarte spojrzenie.